Zagadnienia do egzaminu – edukacja polonistyczna w klasie 3

Edukacja polonistyczna

Uczeń kończący klasę trzecią:

W zakresie słuchania:

  • słucha z uwagą wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w rożnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; okazuje szacunek wypowiadającej się osobie;
  • wykonuje zadanie według usłyszanej instrukcji; zadaje pytania w sytuacji braku rozumienia lub braku pewności zrozumienia słuchanej wypowiedzi;
  • słucha z uwagą lektur i innych tekstów czytanych przez nauczyciela, uczniów i inne osoby;
  • słucha uważnie wypowiedzi osób podczas uroczystości, koncertów, przedstawień, świąt narodowych i innych zdarzeń kulturalnych; przejawia zachowanie adekwatne do sytuacji; słucha tekstów interpretowanych artystycznie, szuka własnych wzorców poprawnej artykulacji i interpretacji słownej w języku ojczystym;
  • słucha i czeka na swoją kolej, panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się, szczególnie w momencie wskazywania tej potrzeby przez drugą osobę.

W zakresie mówienia:

  • wypowiada się płynnie, wyraziście, stosując adekwatne do sytuacji techniki języka mówionego: pauzy, zmianę intonacji, tempa i siły głosu;
  • formułuje pytania dotyczące sytuacji zadaniowych, wypowiedzi ustnych nauczyciela, uczniów lub innych osób z otoczenia;
  • wypowiada się w formie uporządkowanej i rozwiniętej na tematy związane z przeżyciami, zadaniem, sytuacjami szkolnymi, lekturą czy wydarzeniem kulturalnym;
  • porządkuje swoją wypowiedź, poprawia w niej błędy, omawia treść przeczytanych tekstów i ilustracji; nadaje znaczenie i tytuł obrazom, a także fragmentom tekstów;
  • układa w formie ustnej opowiadanie oraz składa ustne sprawozdanie z wykonanej pracy;
  • recytuje wiersze oraz wygłasza z pamięci krótkie teksty prozatorskie;
  • dobiera stosowną formę komunikacji werbalnej i własnego zachowania, wyrażającą empatię i szacunek do rozmówcy;
  • wykonuje eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom i doświadczeniom, tworząc charakterystyczne dla siebie formy wypowiedzi.

W zakresie czytania:

  • czyta płynnie, poprawnie i wyraziście na głos teksty zbudowane z wyrazów opracowanych w toku zajęć, dotyczące rzeczywistych doświadczeń dzieci i ich
    oczekiwań poznawczych;
  • czyta w skupieniu po cichu teksty zapisane samodzielnie w zeszycie oraz teksty drukowane;
  • wyodrębnia postacie i zdarzenia w utworach literackich, ustala kolejność zdarzeń, ich wzajemną zależność, odróżnia zdarzenia istotne od mniej istotnych, postacie główne i drugorzędne; wskazuje cechy i ocenia bohaterów, uzasadnia swą ocenę, wskazuje wydarzenie zmieniające postępowanie bohatera, określa nastrój w utworze; odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych;
  • wyszukuje w tekstach fragmenty według niego najpiękniejsze, najważniejsze, trudne do zrozumienia lub określone przez nauczyciela;
  • eksperymentuje, przekształca tekst, układa opowiadania twórcze, np. dalsze losy bohatera, komponuje początek i zakończenie tekstu na podstawie ilustracji lub
    przeczytanego fragmentu utworu;
  • wyróżnia w czytanych utworach literackich dialog, opowiadanie, opis;
  • czyta samodzielnie wybrane książki.

W zakresie pisania:

  • pisze odręcznie, czytelnie, płynnie, zdania i tekst ciągły, w jednej linii; rozmieszcza właściwie tekst ciągły na stronie zeszytu, sprawdza i poprawia napisany tekst;
  • układa i zapisuje opowiadanie złożone z 6-10 poprawnych wypowiedzeń w ramach zagadnień opracowanych podczas zajęć; opisuje np. osobę, przedmiot, element świata przyrody na podstawie własnych obserwacji lub lektury;
  • pisze notatkę, życzenie, ogłoszenie, zaproszenie, podziękowanie, list; zapisuje adres nadawcy i odbiorcy; pisze krótkie teksty, wykorzystując aplikacje komputerowe;
  • pisze z pamięci i ze słuchu; przestrzega poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych podczas zajęć;
  • stosuje poprawnie znaki interpunkcyjne na końcu zdania i przecinki przy wyliczaniu, zapisuje poznane i najczęściej stosowane skróty, w tym skróty matematyczne;
  • porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej według pierwszej i drugiej litery;
  • zapisuje poprawnie liczebniki oraz wybrane, poznane w trakcie zajęć pojęcia dotyczące rożnych dyscyplin naukowych;
  • stosuje poprawną wielkość liter w zapisie tytułów utworów, książek, poznanych nazw geograficznych, imion i nazwisk;
  • układa i zapisuje zdarzenia we właściwej kolejności, układa i zapisuje plan wypowiedzi.

W zakresie ortografii:

  • utrwala pisownię wyrazów z ó i rz wymiennym.
  • utrwala pisownię wyrazów z h, ó i rz niewymiennym z zakresu słownictwa uczniów.
  • utrwala pisownię wyrazów z końcówkami: -ów, -ówka oraz -uje.
  • utrwala pisownię wyrazów z ę, ą ze szczególnym uwzględnieniem form czasownika w czasie przeszłym (wziął, wzięła).
  • utrwala pisownię liczebników (trzy, trzydzieści pięć).
  • utrwala pisownię wielkiej litery w imionach, nazwiskach, nazwach państw, miast, rzek, ulic oraz w tytułach dzieł itp.
  • wstawia przecinek podczas wyliczania.
  • zapisuje nie z osobowymi formami czasownika; pisownia nie z przymiotnikami.
  • pisze wyrazy z utratą dźwięczności w środku wyrazu (wróżka, babka).
  • poprawnie przenosi części wyrazu do następnego wiersza.
  • posługuje się znajomością alfabetu podczas porządkowania wyrazów według kolejności pierwszej i drugiej litery.
  • samodzielnie korzysta ze słownika ortograficznego – wdrażanie do samokontroli.
  • kształci nawyk stosowania zasad ortograficznych oraz zapisywania polskich liter ze zmiękczeniami diakrytycznymi w codziennym komunikowaniu się w korespondencji elektronicznej (komunikatory, czaty, e-maile, sms-y).

W zakresie kształcenia językowego:

  • wyróżnia w wypowiedziach zdania, w zdaniach wyrazy, w wyrazach samogłoski i spółgłoski;
  • rozpoznaje zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące w wypowiedziach ustnych i pisemnych;
  • przekształca zdania oznajmujące w pytania i odwrotnie oraz zdania pojedyncze w złożone;
  • rozróżnia rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i stosuje je w poprawnej formie;
  • rozpoznaje wyrazy o znaczeniu przeciwnym, wyrazy pokrewne i o znaczeniu bliskoznacznym;
  • łączy wyrazy w wypowiedzenia i poprawnie formułuje zdanie pojedyncze i zdanie złożone;
  • odróżnia i nazywa utwory wierszowane od pisanych prozą, określa, który tekst jest notatką, zagadką, listem, życzeniem, podziękowaniem, ogłoszeniem, opowiadaniem, opisem.

W zakresie wiedzy o literaturze:

  • wyodrębnia w utworze literackim postaci, zdarzenia, miejsce i czas akcji.
  • wspólnie ustala kolejność wydarzeń; porządkuje i uzupełnia plan wydarzeń.
  • określa nastrój utworu; wskazuje w nim fragmenty humorystyczne, smutne, budzące strach, wzruszające.
  • próbuje określić, w jaki sposób autor przedstawił dany nastrój.
  • rozpoznaje zwrotki w wierszu; rozpoznaje i tworzy rymy; dostrzega piękno i swoistość języka poezji.
  • wartościuje postaci i zdarzenia w utworze.

W zakresie słownictwa:

  • systematycznie wzbogaca czynne słownictwo.
  • wyszukuje wyrazy o podobnym lub przeciwnym znaczeniu; tworzy łatwe wyrazy pochodne; wyrazy wieloznaczne, np. zamek.
  • poznaje i rozumie przysłowia związane z porami roku (np. Kwiecień – plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata) i z zachowaniem ludzi (np. Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie).

W zakresie samokształcenia:

  • podejmuje próby zapisu nowych, samodzielnie poznanych wyrazów i sprawdza poprawność ich zapisu, korzystając ze słownika ortograficznego;
  • korzysta z rożnych źródeł informacji, np. atłasów, czasopism dla dzieci, słowników i encyklopedii czy zasobów internetu i rozwija swoje zainteresowania;
  • wykorzystuje nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów i eksploracji świata, dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się.